Obowiązki organizacji pozarządowych
Stowarzyszenia działają w oparciu o ustawę z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2020 r. poz. 2261) zwaną dalej „ustawą”. Działalność stowarzyszenia jest nadzorowana przez starostę właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia, w zakresie zgodności jego działania z przepisami prawa i postanowieniami statutu tj. wszystkie stowarzyszenia zarejestrowane na terenie powiatu włocławskiego nadzorowane są przez Starostę Włocławskiego. Organ nadzorujący ma prawo w wyznaczonym terminie żądać:
- dostarczenia przez zarząd stowarzyszenia odpisów uchwał walnego zebrania członków;
- niezbędnych wyjaśnień od władz stowarzyszenia.
Organ nadzorujący sprawuje również kontrolę nad działalnością stowarzyszenia będącego instytucją obowiązaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 1 marca 2018 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 593 z późn. zm.) o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w zakresie zgodności jego działania z przepisami tej ustawy. Instytucje obowiązane mają obowiązek podejmowania określonych działań celem przeciwdziałania wprowadzania do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu.
Oprócz uprawnień i praw wskazanych w ustawie stowarzyszenia powinny również terminowo realizować obowiązki względem organu nadzorującego. Czynności te uzależnione są od rodzaju prowadzonego stowarzyszenia i należą do nich w szczególności:
- w przypadku stowarzyszeń zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) – zmiany, które zachodzą w organizacji muszą być zgłoszone do KRS-u nie później niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego wpis, czyli takiego, którego skutkiem jest zmiana danych podlegających zgłoszeniu, załączając dokumenty stanowiące podstawę zmiany. Do zmian, które wymagają zgłoszenia należą:
- oznaczenie rodzaju organizacji (czyli czy jest to stowarzyszenie, fundacja czy związek stowarzyszeń),
- nazwa/zmiana nazwy organizacji,
- dane o wcześniejszej rejestracji, jeśli miała miejsce (czyli nazwa rejestru, nazwa sądu prowadzącego rejestr, numer w rejestrze),
- siedziba/zmiana siedziby organizacji,
- adres/zmiana adresu organizacji,
- informacje o statucie (informacje o sporządzeniu lub zmianie statutu, co obejmuje: datę sporządzenia lub zmiany statutu, w przypadku zaś zmiany statutu także oznaczenie zmienionych paragrafów, w wypadku ustalenia nowego tekstu statutu – zaznaczenie tej okoliczności),
- cele/zmiana celów dla których została powołana organizacja,
- czas, na jaki została utworzona organizacja,
- organ sprawujący nadzór (np. minister, starosta powiatu),
- organ uprawniony do reprezentacji/zmiana organu uprawnionego do reprezentacji organizacji (jego nazwa, sposób reprezentacji sposobu reprezentacji, dane osób wchodzących w skład np. zarządu),
- organ nadzoru wewnętrznego/zmiana organu nadzoru wewnętrznego organizacji, np. rada fundacji, komisja rewizyjna (jego nazwę i dane osób wchodzących w skład),
- dane/zmiana danych posiadanych przez organizację jednostek terenowych lub oddziałów (nazwę, siedzibę, adres jednostki terenowej),
- wniosek o ubieganie się o status pożytku publicznego/zmiana informacji o statusie organizacji pożytku publicznego/wykreślenie statusu organizacji pożytku publicznego,
- wniosek o zarejestrowanie działalności gospodarczej/zmiana informacji o działalności gospodarczej/wykreślenie działalności gospodarczej
- złożenie sprawozdania finansowego - tylko organizacje wpisane do rejestruj przedsiębiorców.
- w przypadku uczniowskiego klubu sportowego (UKS) lub klubu sportowego działającego w formie stowarzyszenia, którego statut nie przewiduje prowadzenia działalności gospodarczej – zmiany, które zachodzą w organizacji należy zgłaszać w terminie 14 dni od chwili zaistnienia, czyli podjęcia stosownej uchwały do starosty właściwego ze względu na siedzibę klubu, załączając dokumenty stanowiące podstawę zmiany. Do zmian, które wymagają zgłoszenia należą:
- nazwa, siedziba oraz adres klubu sportowego,
- imiona, nazwiska i funkcje osób wchodzących w skład zarządu i organu kontroli wewnętrznej,
- informacje o statucie: datę jego uchwalenia, datę zmiany statutu,
- dane osób upoważnionych do zaciągania zobowiązań majątkowych,
- cel działania,
- teren działania,
- datę wykreślenia klubu sportowego z ewidencji,
- w przypadku stowarzyszeń zwykłych – zmiany, które zachodzą w organizacji muszą być zgłoszone organowi nadzorującemu w terminie 7 dni od dnia wystąpienia zdarzenia uzasadniającego zmianę danych, załączając dokumenty stanowiące podstawę zmiany. Do zmian, które wymagają zgłoszenia należą:
- nazwa stowarzyszenia zwykłego, jego cel lub cele, teren i środki działania oraz adres siedziby,
- imię i nazwisko przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie zwykłe albo członków zarządu oraz sposób reprezentowania stowarzyszenia zwykłego przez zarząd, o ile regulamin działalności przewiduje ten organ,
- imię i nazwisko członków organu kontroli wewnętrznej, o ile regulamin działalności przewiduje ten organ,
- informacje o regulaminie działalności i jego zmianach,
- informację o posiadaniu statusu organizacji pożytku publicznego,
- informacje o przekształceniu lub rozwiązaniu stowarzyszenia zwykłego,
- imię i nazwisko likwidatora stowarzyszenia zwykłego,
- informacje o zastosowaniu wobec stowarzyszenia zwykłego środków, o których mowa w rozdziale 3 ustawy.
Stowarzyszenie zwykłe ma także obowiązek informować o zmianie adresu zamieszkania przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie albo członków zarządu oraz członków organu kontroli wewnętrznej, o ile regulamin działalności przewiduje ten organ.
Obowiązki stowarzyszeń wynikają również z zapisów zawartych w przyjętych statutach i regulaminach, które wskazują m.in. częstotliwość przeprowadzania Walnych Zebrań Członków a także posiedzeń Zarządu. Dokumentacja z odbytego Walnego Zebrania (w tym protokół, podjęte uchwały i lista obecności) powinna zostać przekazana do organu nadzorującego niezwłocznie, stanowi bowiem ona akta ewidencyjne organizacji.
Zaznaczam, że w przypadku stowarzyszeń, których organem rejestrowym jest Starosta przekazywanie przedmiotowych informacji jest konieczne do prowadzenia ewidencji i aktualizacji danych w niej zawartych. Niespełnienie tego obowiązku skutkować może odmową wydania odpisu z właściwej ewidencji.
Sprawy związane z realizacją zadań starosty wynikających z ustawy Prawo o stowarzyszeniach prowadzone są przez Wydział Edukacji i Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego we Włocławku. Informacji udziela pracownik wydziału Emilia Kordylewska, tel. 54 230 46 27, e-mail:
